Joke Smitplein op RTV Utrecht 

3 april 2008 

 

Ventilatiesystemen Utrecht onder de loep

De gezondheidsklachten van bewoners van de Amersfoortse Vinex-wijk Vathorst zijn voor een deel te wijten aan het balansventilatiesysteem in de woningen. Dat blijkt uit een onderzoek van de GGD Eemland en het ministerie van VROM. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in een wetenschappelijk rapport.

Ook op het Joke Smitplein kregen tientallen bewoners gezondheidsklachten van de warmte-terugwininstallatie.

Het is voor het eerst dat onderzoekers een verband leggen tussen de gebalanceerde warmte-terugwininstallaties en gezondheidsklachten van de bewoners. 

 

Begin januari 2007 kregen een aantal bewoners van het Joke Smitplein de uitslagen binnen van de onderzoeken die ze door onderzoeksinstituut OTB, onderdeel van de TU-Delft en CAG , een onafhankelijk inspectie- en adviesbureau voor lucht- en waterkwaliteit, in hun woningen hadden laten doen. Omdat zij al jaren gezondheidsklachten hadden en erg bezorgd waren over het goed functioneren van het toenmalige luchtverwarming -en ventilatiesysteem, hebben zij deze onderzoeken laten doen op eigen kosten en initiatief.\

 

In zes woningen werden metingen verricht. Daaruit bleek dat er rookgassen vrijkwamen uit de Stork Multiduct ketel en dat het CO2 gehalte in de woningen veel te hoog was. Ook werd er een te hoge concentratie van schimmels in de ventilatiebuizen aangetroffen.

Volgens de gebruiksaanwijzing van het systeem was het niet gewenst en nodig om extra te ventileren via de ramen (ventilatieroosters ontbraken). De wtw-filters werden hooguit 1 keer per jaar vervangen en de buizen en ventilatieroosters zijn in 20 jaar maar 1 keer schoongemaakt. 

 

Uit een kleine enquête bleek dat  tientallen (!) bewoners luchtweg, vermoeidheids -en hoofdpijnklachten hadden gekregen. Zowel GGD Utrecht als Bo-Ex vonden het destijds niet nodig om deze gezondheidsklachten nader te onderzoeken.  

De onderzoeksresultaten van de luchtkwaliteit in de woningen waren aanleiding om de Bo-Ex op 11 januari 2007 te waarschuwen. De Bo-Ex heeft hierna direct contact opgenomen met de onderzoeker Dr. Ir. Evert Hasselaar van de TU Delft. Daarna heeft TNO in opdracht van de Bo-Ex en afd. bouwbeheer van de gemeente Utrecht nader onderzoek gedaan. 

Het balansventilatiesysteem werd uiteindelijk, na 2 jaar van overleg en discussie, in mei 2007 vervangen op advies van TNO door centrale verwarming met radiatoren en ventilatieroosters in de ramen.

 

Klik hier voor meer info over de relatie tussen balansventilatie en gezondheidsklachten  

 

Ventilatiesystemen Utrecht onder de loep

Kijk hier naar de reportage van RTV Utrecht

Ziek door je eigen huis 

2008

In de Amersfoortse vinexwijk Vathorst zijn honderden jonge mensen chronisch ziek als gevolg van het energiezuinige ventilatiesysteem in hun woningen. De overheid weet al jaren van een verhoogd risico op ernstige longaandoeningen door deze zogeheten balansventilatie. Toch is het systeem landelijk in ruim 400.000 nieuwbouwwoningen geïnstalleerd. ZEMBLA over de kwalijke rol van bouwers, woningbouwverenigingen en gemeenten bij dit nieuwe sick building syndroom.

Kijk hier naar de uitzending van ZEMBLA 30 maart 2008, afl.: Ziek door je eigen huis. 

 

In Groningen zijn ook problemen met balansventilatie

In januari 2008 stelde de SP schriftelijke vragen over het zogenaamde balansventilatiesysteem na klachten van bewoners van het wooncomplex aan de Akkerstraat-Parallelweg. Bewoners klagen over extreme moeheid, slapeloosheid, luchtweginfecties en malaisegevoel. Minister Vogelaar van Wonen grijpt in als de gemeente Groningen te weinig doet om de ventilatieproblemen in een wooncomplex aan de Akkerstraat te verhelpen. Dat heeft Vogelaar de Tweede Kamer beloofd. De gemeente verplicht woningcorporatie IN om uiterlijk 1 augustus het balansventilatiesysteem in woningen aan de Akkerstraat-Parallelweg te verbeteren.

Kijk hier naar de reportage van OOG-TV Groningen.   

Relatie tussen warmte-terugwininstallaties en gezondheidsklachten wetenschappelijk bewezen  

De gezondheidsklachten van bewoners van de Amersfoortse Vinex-wijk Vathorst zijn voor een deel te wijten aan de ventilatiesystemen in de woningen. Dat blijkt uit een onderzoek van de GGD Eemland en het ministerie van VROM. De resultaten van het onderzoek zijn verschenen in een wetenschappelijk rapport. 

 

Ook op het Joke Smitplein hebben een aantal bewoners gezondheidsklachten gekregen door de slechte luchtkwaliteit in de woningen veroorzaakt door het warmte-terugwin-systeem dat inmiddels is vervangen.

GGD Eemland en het ministerie van VROM hebben honderd woningen in het deelplan De Velden 1 in Vathorst onderzocht. Betrekkelijk veel bewoners van Vathorst klagen al langere tijd over tranende ogen, neusklachten, hooikoorts, keel- en hoofdpijn, astma en vermoeidheid. 85 procent van de onderzochte woningen met ’gebalanceerde ventilatie’ voldoet niet aan de wettelijke eisen voor luchtafvoer, zo blijkt uit het onderzoek. Dit kan leiden tot een verhoogde concentratie van CO2 en formaldehyde (lijm) in huis.

 

Het is voor het eerst dat onderzoekers een verband leggen tussen de gebalanceerde warmte-terugwininstallaties en gezondheidsklachten van de bewoners. 

De Vereniging Eigen Huis vindt de conclusies ’verontrustend’ en heeft een oproep gedaan aan het ministerie van VROM om deze vorm van ventilatie aan banden te leggen. Zij schat dat 300.000 huizen in Nederland zijn uitgerust met het gewraakte systeem. Onderzoeker Duim, die het rapport opstelde, sluit niet uit dat bouwbedrijven in Vathorst ’iets anders doen dan de vergunning voorschrijft’. ,,Op papier kloppen de capaciteitsberekeningen, en in de praktijk niet.’’ De Vereniging Eigen Huis hekelt daarnaast het ontbreken van de controle door gemeenten. De vergunningen in Vathorst zijn door Amersfoort afgegeven, maar de ventilatieprestaties worden niet gecontroleerd. 

 

Het Astma Fonds luidt in het bijzonder de noodklok over de zogeheten 'balansventilatie' die in de afgelopen vijf, zes jaar in heel veel nieuwe huizen overal in Nederland standaard is ingebouwd. In de studie komt volgens het fonds naar voren dat er een duidelijk oorzakelijk verband bestaat met de aanwezigheid van balansventilatie. Deze wordt toegepast om continu te ventileren en energie te besparen. Het Astma Fonds vindt dat de overheid maatregelen moet nemen. "Niet alleen in de wijk Vathorst, maar in heel Nederland omdat ook op andere plaatsen gezondheidsklachten zijn gemeld die met balansventilatie te maken hadden." 

 

"Met het Vathorst-onderzoek wordt de omvang van het probleem in heel Nederland pas goed duidelijk", zegt het Astma Fonds in een verklaring. Directeur Michael Rutgers: "Al met al zijn de gezondheidsrisico's zó groot, dat we deze vorm van ventilatie ten zeerste afraden. Pas als het kwaliteitsbeleid voor nieuwbouwwoningen fors is aangescherpt, vormt balansventilatie een goed alternatief voor roosters en ramen." Want ingebouwde luchtroosters ontbreken in veel van deze huizen.

 

Klik hier voor meer info over het onderzoek in Amersfoort 

 

klik hier voor meer info over de relatie tussen balansventilatie en gezondheidsklachten

Verwarmingsketels Joke Smitplein onderzocht op lekkages 

7 maart 2007

 

OTB heeft de Gemeente Utrecht aan de Bo-Ex vragen gesteld over het binnenmilieu in de woningen van het Joke Smitplein.

De Bo-Ex heeft het rapport van OTB laten toesten door TNO, tevens heeft TNO in twee door OTB onderzochte woningen metingen verricht. De resultaten van deze metingen zijn verwerkt in een rapport, waarin TNO een tweetal aanbevelingen heeft opgenomen. Het rapport en aanbevelingen van TNO zijn met de gemeente Utrecht besproken.

 

De aanbevelingen zijn:

• Opsporen en afdichten van optredende lekkages in de rookgasafvoer, potentiele lekkages zijn:
• • de aansluiting van de afvoerventilator op verwarmingsinstallatie
  • de aansluiting van de verwarmingsinstallatie op het rookgasafvoerkanaal
• bepalen van de totale luchttoevoer in de woningen en toetsen aan geldende regelgeving.

Om deze aanbevelingen op te volgen zal Feenstra Verwarming binnenkort bij alle bewoners langskomen. Zij gaan het rookgaskanaal controleren op (eventuele) lekkage(s) en controleren of er voldoende frisse lucht de woning binnenkomt. Indien er onvolkomendheden worden geconstateerd, worden deze direct verholpen.

 

Zowel Bo-Ex als de Gemeente Utrecht vindt het aantal onderzochte woningen te beperkt om zo een uitspraak te kunnen doen over de kwaliteit van het binnenmilieu. In overleg met de Gemeente Utrecht is dan ook besloten om meer woningen te onderzoeken. 

Het besluit om meer woningen nader te onderzoeken en het controleren op (eventuele) lekkage(s) is genomen om de kwaliteit van het binnenmilieu te waarborgen.

 

Ook tijdens de periode dat alle luchtverwarmingssystemen vervangen worden. 

Kwaliteit binnenmilieu Joke Smitplein onderzocht

11 januari 2007

 

Begin januari 2007 kregen een aantal bewoners de uitslagen binnen van de onderzoeken die ze door het onderzoeksinstituut OTB en inspectie- en adviesbureau CAG in hun woningen hebben laten doen. Omdat zij al jaren gezondheidsklachten hebben en erg bezorgd zijn over het goed functioneren van het huidige luchtverwarming -en ventilatiesysteem, hebben zij vorig jaar de onderzoeken laten doen op eigen kosten en initiatief. Er werden metingen verricht in 6 verschillende woningen. 

De onderzoeksresultaten van de luchtkwaliteit in deze woningen waren aanleiding om de Bo-Ex op 11 januari jongstleden te waarschuwen. De Bo-Ex heeft hierna direct contact opgenomen met de onderzoeker Dr. Ir. Evert Hasselaar van de TU Delft. 

 

Het onderzoeksinstituut OTB is gespecialiseerd in onderzoek en advies op het gebied van wonen, bouwen en de gebouwde omgeving. Het instituut is onderdeel van de Technische Universiteit Delft. JSP-onderzoeker Dr. Ir. Evert Hasselaar is aan de TU Delft gepromoveerd op het onderwerp wonen en gezondheid. Uit zijn onderzoek blijkt dat er binnenshuis heel wat gevaren voor de gezondheid op de loer liggen, ondanks de strenge voorschriften in het Bouwbesluit. CAG is een onafhankelijk inspectie- en adviesbureau voor lucht- en waterkwaliteit. 

 

De belangrijkste conclusies n.a.v. de metingen op het Joke Smitplein zijn: 

• Kooldioxide: De gemeten CO2 waarden wijzen uit dat door een hoog aandeel gebruikte (gerecirculeerde) lucht in de woonkamer de concentratie CO2 tot hoge waarden kan oplopen. Vanwege de veronderstelde lekkage van rookgassen naar de verse luchttoevoer kan bij gesloten gevels het binnenmilieu tot extreem slechte kwaliteit dalen. 
• Luchtkwaliteit: De luchtkwaliteit in de woonkamer (en keuken) is over het algemeen slecht en vooral erg slecht in die woonkamers die geen open verbinding hebben met een (doorgebroken) slaapkamer of waarbij de zones nogal gecompartimenteerd zijn. De verse luchttoevoer in slaapkamers lijkt erg laag te zijn. 
• Vervuiling: Het oppervlak aan vuil in een filter, dat op zichzelf een aanhechtingsplek en voedingsbodem is voor schimmels en bacteriën, is dermate groot dat microbiologische bepalingen overwegend sterk verhoogde waarden ten opzichte van de buitenlucht zullen geven. Daarnaast is de inblaaslucht microbiologisch vervuild met micro-organismen. Het betreft te hoge concentraties Aspergillus- en Penicillium schimmels. Hoge concentraties van deze schimmels in de lucht is ongewenst. Continue en langdurige blootstelling van hoge concentraties schimmels kan irritaties en infecties veroorzaken aan o.a. de luchtwegen.
• Ventilatie: Het verdient aanbeveling om zo weinig mogelijk te stoken en/of om via ramen extra te ventileren. Natuurlijke (dwars) ventilatie is onmisbaar en gezien de gezondheidsbedreigende risicosituatie dienen alle bewoners per omgaande geïnformeerd te worden over de noodzaak om 's nachts met een open raam te slapen en overdag een raam royaal open te houden in de woonkamer.

klik hier voor meer info over de relatie tussen balansventilatie en gezondheidsklachten